Ciekawostki

W tym dziale umiesciłem różne ciekawiostki związane z językiem hiszpańskim.

Hiszpańskie znaki i polska klawiatura

Wywołanie hiszpańskich znaków z klawiatury jest możliwe poprzez wybranie języka klawiatury Hiszpańskiego w systemie Windows w Pasku języka. Następnie przydatny może być układ znaków na hiszpańskiej klawiaturze zamieszczony poniżej:

By uzyskać znaki hiszpańskie korzystając z polskiej klawiatury możemy także wykorzystać tablice znaków ASCII gdzie dla poszczególnych liter należy wykonać następujące czynności:

á
Wciskamy Alt, a następnie trzymając go wpisujemy ciąg liczb 0225 z klawiatury numerycznej
é
Wciskamy Alt, a następnie trzymając go wpisujemy ciąg liczb 0233 z klawiatury numerycznej
í
Wciskamy Alt, a następnie trzymając go wpisujemy ciąg liczb 0237 z klawiatury numerycznej
ó
Wciskamy Alt, a następnie trzymając go wpisujemy ciąg liczb 0243 z klawiatury numerycznej
ú
Wciskamy Alt, a następnie trzymając go wpisujemy ciąg liczb 0250 z klawiatury numerycznej
ñ
Wciskamy Alt, a następnie trzymając go wpisujemy ciąg liczb 0241 z klawiatury numerycznej
ü
Wciskamy Alt, a następnie trzymając go wpisujemy ciąg liczb 0252 z klawiatury numerycznej
¿
Wciskamy Alt, a następnie trzymając go wpisujemy ciąg liczb 0191 z klawiatury numerycznej
¡
Wciskamy Alt, a następnie trzymając go wpisujemy ciąg liczb 0161 z klawiatury numerycznej

TABELKA Z POLECENIAMI POD MAC OS

á
Wciskamy Option, trzymając go wystukujemy literę e, puszczamy klawisze i wybieramy a.
é
Wciskamy Option, trzymając go wystukujemy literę e, puszczamy klawisze i wybieramy e.
í
Wciskamy Option, trzymając go wystukujemy literę e, puszczamy klawisze i wybieramy i.
ó
Wciskamy Option, trzymając go wystukujemy literę e, puszczamy klawisze i wybieramy o.
ú
Wciskamy Option, trzymając go wystukujemy literę e, puszczamy klawisze i wybieramy u.
ñ
Wciskamy Option, trzymając go wystukujemy literę n, puszczamy klawisze i wybieramy n.
ü
Wciskamy Option, trzymając go wystukujemy literę u, puszczamy klawisze i wybieramy u.
¿
Wciskamy Option, trzymając go wystukujemy SHIFT i ?.
¡
Wciskamy Option, trzymając go wystukujemy liczbę 1.

Idiomy hiszpańskie


ale najadłem się strachu!
¡qué susto me llevé!
aż mi ślinka cieknie!
¡se me hace la boca agua!
biały jak śnieg
blanco como la nieve
brać kogoś pod włos, żartować z kogoś
tomarle el pelo a alguien (potocznie)
brak mu piątej klepki
le falta un tornillo (potocznie)
broń obosieczna
arma de doble filo
budować zamki na lodzie
hacer castillos en el aire
bujda na resorach!
¡eso es un cuento chino! (potocznie)
być bardzo zdenerwowanym
tener los nervios de punta
być bezczelnym
tener mucha cara (potocznie)
być czyimś oczkiem w głowie
ser la niña de los ojos de alguien
być czyjąś prawą ręką
ser el brazo derecho de alguien
być dumnym jak paw
hincharse como un pavo real
być głupim jak but
estar loco de remate, estar tonto de capirote
być na bieżąco
estar al día, estar al. corriente de algo
być na fali (potocznie)
estar en la onda
być nierozgarniętym
tener pocas luces
być szalonym [mieć świra]
estar como una regadera
być w negliżu [w bieliźnie]
estar en paños menores
być w pieskim humorze
estar de un humor de perros (potocznie)
być w złym humorze
estar de mala uva (potocznie)
być zwariowanym
estar loco de atar
całkowicie [na sto procent]
al cien por cien
cały i zdrowy
sano y salvo
chcieć to móc
querer es poder
chować kogoś pod kloszem
tener entre algodones a alguien
ciągnąć kogoś za język
tirarle de la lengua a alguien
co go ugryzło?
¿qué mosca le ha picado?
co łaska (potocznie)
la voluntad
czas to pieniądz
el tiempo es oro
czuć się zbytecznym [niepotrzebnym]
estar de más
czysty jak łza
limpio como una patena
czytać między wierszami
leer entre líneas
darowanemu koniowi nie zagląda się w zęby
a caballo regalado no le mires el diente
do góry nogami
patas arriba
do trzech razy sztuka
a la tercera va la vencida
dobrowolnie
por las buenas
dolewać oliwy do ognia
echar aceite/leña al fuego
dopóty dzban wodę nosi, dopóki mu się ucho nie urwie
tanto va el cántaro a la fuente (hasta) que al fin se rompe
drogo mi za to zapłacisz
eso me lo vas a pagar muy caro
dusza człowiek
un pedazo de pan
figa z makiem!
¡naranjas!, ¡ni hablar!
gęsiego
en fila india
głowa do góry!
¡anímate!, ¡ánimo!
głupi jak but
tonto de capirote
guzik mnie to obchodzi
me importa un comino/un rábano/un pepino
habit nie czyni mnicha
el hábito no hace al monje
jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki
por arte de magia
jaki ojciec, taki syn
de tal palo tal astilla (de tal padre tal hijo)
jechać na gapę
ir de gorra, ir de pollizón
jeden wart drugiego
son tal para cual
jedna jaskółka nie czyni wiosny
una golondrina no hace verano
jednym pociągnięciem
de un tirón
jest chudy jak szkielet
está hecho un esqueleto
jest zerem (do niczego)
es un cero a la izquierda
kłaść uszy po sobie
agachar/bajah las orejas
kojarzyć fakty
atar cabos
kompletny wariat
loco de remate (potocznie)
koniec wieńczy dzieło
el fin corona la obra
kopalnia wiedzy
mina de información
kość niezgody
la manzana de la discordia
kosztować majątek
costar un ojo de la cara (potocznie)
kozioł ofiarny
cabeza de turco
krótko trzymać
atar corto
kto pierwszy, ten lepszy
el primero sale ganado
łączyć przyjemne z pożytecznym
unir lo útil con lo agradable
łamać sobie głowę
romperse la cabeza [los cascos]
leje jak z cebra
está lloviendo a cántaros
lepiej późno niż wcale
más vale tarde que nunca
lotem błyskawicy
como un relámpago
mam lukę w pamięci
se me quedó la mente
mieć coś na końcu języka
tener algo en la punta de la lengua
mieć gęsią skórkę
tener carne de gallina
mieć głowę w chmurach
estar en la luna
mieć nie po kolei w głowie
estar mal de la cabeza
mieć plecy
tener enchufe, tener palanca
mieć ponurą minę
tener cara de pocos amigos (potocznie)
mieć ściśnięte gardło
tener el nudo en la garganta
milczeć jak grób
ser una tumba
mól książkowy
el ratón de biblioteca
mówić ciągle o tym samym
estar siempre con la misma canción
na głowę, na osobę
por barba (potocznie)
na golasa
en cueros (potocznie)
na jedno wychodzi
viene a ser lo mismo
na łonie natury
en el seno de la naturaleza
na oścież (przymiotnik: parzysty)
de par en par
na własną rękę
por su propia cuenta (potocznie)
na wszelki wypadek
por si las moscas (potocznie)
nadstawiać ucha
aguzar las orejas
nadstawić ucha [pilnie słuchać]
prestar oídos
natrzeć komuś uszu
calentarle las orejas a alguien
natura ciągnie wilka do lasu
la cabra tira al monte
ni stąd, ni zowąd
de buenas a primeras
nic mnie to nie obchodzi
me importa un comino
nic nie rozumiem
no entiendo ni torta (potocznie)
nie cierpię go
me cae gordo (potocznie)
nie ma mowy!
¡ni hablar!
nie ma o czym mówić!
¡no tiene importancia!
nie mogę na niego patrzeć
no puedo verle ni en pintura (potocznie)
nie owijać w bawełnę
no andarse con rodeos
nie taki diabeł straszny, jak go malują
no es tan feo diablo como lo pintan
nie wszystko złoto, co się świeci
no es oro todo lo que reluce
nieszczęścia chodzą parami
las desgracias nunca vienen solas
nudzić się jak mops
aburrirse como una ostra
obiecywać złote góry
prometer el oro y el moro
od stóp do głów
de pies a cabeza
odpukać w niemalowane drzewo
tocar madera
oka nie zmrużyłem przez całą noc
no pegué ojo en toda la noche
ona jest kłębkiem nerwów
está hecha un manojo de nervios
orzeł czy reszka?
¿cara o cruz?
palce lizać
es para chuparse los dedos
pańskie oko konia tuczy
el ojo del amo engorda el caballo
pasować jak ulał
venir como anillo al dedo
pękać ze śmiechu
reventar de risa
pełną parą
a todo tren
pierwszy rzut oka
a primera vista
płakać jak bóbr
llorar como una Magdalena
po burzy świeci słońce
después de la tempestad, buen tiempo
po nitce do kłębka
por el hilo se saca el ovillo
pod moim nosem
en mis propias narices (potocznie)
pół biedy!
¡menos mal!
połknąć haczyk
morder [picar] el anzuelo
pomyśleć
darle al coco
popaść w kłopoty, czuć się zakłopotanym
verse en un aprieto
poruszyć niebo i ziemię
remover cielo y tierra
powtarzać coś jak papuga
repetir algo como un loro
pozory mylą
las apariencias engañan
prędzej czy później
tarde o temprano
prosić o gwiazdkę z nieba [żądać rzeczy niemożliwych]
pedir peras al olmo
przebrać miarę
pasarse de la raya
przespać się z problemem [sen przynosi dobrą radę]
consultarlo con la almohada
przyjąć (coś) za pewnik
dar por sentado
przyjemnych snów
que sueñes con los angelitos
raz dwa, w jednej chwili
en menos que canta un gallo
robić coś po wariacku
hacer algo a lo loco
robić dobrą minę do złej gry
poner a mal tiempo buena cara
robić wielkie oczy
poner unos ojos como platos
robić z kogoś balona (potocznie) [nabijać się z kogoś]
tomarle el pelo a alguien
rozmyślać, pracować głową
comerse el coco
rzucać kłody pod nogi
poner trabas
ściany mają uszy
las paredes oyen
siedzieć z założonymi rękami
estar con los brazos cruzados
śmiać się do rozpuku
reírse a carcajadas
śmiertelnie blady (potocznie)
blanco como el papel
spać jak kamień
dormir como un tronco
spać spokojnie
dormir a pierna suelta (potocznie)
spocząć na laurach
dormirse en los laureles
stać na wysokości zadania
estar a la altura de las circunstancias
stracić orientację [zagubić się]
perder el norte
ten się śmieje, kto się śmieje ostatni
ríe mejor quien ríe el último
to bardzo dobry człowiek
es un pedazo de pan
to bardzo łatwe
esto es coser y cantar
to dziecinnie proste
es un juego de niños
to jasne jak słońce
está más claro que el agua
to nie ma nic do rzeczy
eso no viene a cuento
to się rozumie samo przez się
ni que decir tiene
trząść się jak galareta
estar hecho un flan (potocznie)
twardy jak skała
firme como una roca
typ spod ciemnej gwiazdy
un individuo con muy mal aspecto, un tipo sospechoso
ubawić się po pachy
divertirse a base de bien
udawać głupiego
hacerse el tonto
upiec dwie pieczenie na jednym ogniu
matar dos pájaros de uno tiro
uratować się w ostatniej chwili
salvarse por los pelos (potocznie)
urwać się z choinki
caerse de la luna
ustatkować się
sentar la cabeza
w głowie mi się to nie mieści
eso no me cabe en la cabeza
w mgnieniu oka
en un abrir y cerrar de ojos
w złym tonie
fuera de tono
wiedzieć coś z dobrego źródła
saber algo de buena fuente [de buena tinta]
wiele hałasu o nic
mucho ruido y pocas nueces
wiercipięta
culo de mal asiento
włosy stają mu dęba na głowie
se le ponen los pelos de punta
wolnoć Tomku w swoim domku
cada cual es rey en su casa
wpaść na kogoś
darse de narices con alguien (potocznie)
wpaść w czyjeś sieci [w pułapkę]
caer en las redes de alguien
wstać lewą nogą
levantarse con el pie izquierdo
wtykać nos [wtrącać się]
meter las narices en algo (potocznie)
wtykać nos w cudze sprawy
meter las narices en algo
wyprowadzić kogoś z równowagi
sacar de quicio a alguien
z całą pewnością
a ciencia cierta
z całego serca
de todo corazón
z otwartymi ramionami
con los brazos abiertos
z wielkim trudem
a duras penas
z zimną krwią
a sangre fría
za darmo, bezinteresownie
por amor al arte
za jednym zmachem
de un tirón
za zamkniętymi drzwiami
a puerta cerrada
zaciskać pasa
apretarse el cinturón
zacisnąć pasa
apretar el cinturón
zacząć od zera
partir de cero
zaczerwienić się jak burak
ponerse (colorado) como un tomate
zamęczać gadaniem (próbować przekonać kogoś)
comerle el coco a alguien
zamknąć się w swej skorupie
meterse en su caparazón
zaślepiony gniewem
ciego de ira
zawracać głowę (potocznie)
dar la lata
zawsze robi to, na co ma ochotę
siempre hace su santa voluntad
złamać komuś serce
partirle el corazón a alguien
zostawić kogoś na lodzie
dejar plantado a alguien
żyć jak pies z kotem
vivir como perros y gatos
żywy portret ojca [wykapany ojciec]
es el vivo retrato de su padre

Podstawowe dane o języku hiszpańskim

Oznaczenia Kodowe:

Kod SIL: SPN

ISO 639-1: es

ISO 639-2: spa

Populacja:

28,173,600 w Hiszpanii, co stanowi 72.8% całej populacji (1986). Populacja osób mówiących językiem hiszpańskim jako pierwszy język na całym świecie: 322,200,000 do 358,000,000 (1999 WA), oraz 417,000,000 włączając w statystykę język hiszpański jako drugi język (1999 WA).

Region Występowania języka Hiszpańskiego:

Centralna i południowa Hiszpania oraz Wyspy Kanarysjkie. Językiem Hiszpańskim posługują się również ludzie w 43 innych krajach świata: Andorra, Argentyna, Aruba, Australia, Belgia, Belize, Boliwia, Kanada, Spain and the Canary Islands. Also spoken in 43 other countries including Andorra, Argentina, Aruba, Australia, Belgium, Belize, Bolivia, Canada, wyspy Kajmany, Chile, Kolumbia, Costa Rica, Kuba, Dominikana, Ekwador, El Salvador, Gwinea Równikowa, Finlandia, Francia.

Alternatywne nazwy określające język hiszpański:

ESPAÑOL, CASTELLANO, CASTILIAN, SPANISH (po angielsku)

Występujące Dialekty języka hiszpańskiego

ANDALUSIAN, MURCIAN, ARAGONESE, NAVARRESE, CASTILIAN, CANARY ISLANDS SPANISH, AMERICAN SPANISH.

Komentarz:

Język hiszpański posiada 89% zgodności leksykalnej z językiem portugalskim, 85% z językiem Katalońskim, 82% z językiem włoskim, 76% z językiem Sardyńskim, 75% z językiem francuskim, 71% z językiem rumuńskim.

Występowanie języka hiszpańskiego i dialekty w Hiszpanii

Poniżej przedstawiamy mapkę państw w których używa się języka hiszpańskiego jako języka urzędowego lub jednego z języków urzędowych.

Hiszpański jest jednym z oficjalnych języków ONZ, Unii Afrykańskiej oraz Unii Europejskiej.

Hiszpański ma też wielu użytkowników w takich krajach jak Andora, Antyle Holenderskie, Belize, Filipiny, Izrael, Kanada, Maroko, Stany Zjednoczone, Trynidad i Tobago. Hiszpańskim mówi się też na Gibraltarze i w Saharze Zachodniej. Jest on również nauczany w szkołach w każdym kraju Unii Europejskiej, jak i również w szkołach na każdym kontynencie. We Francji ok. 70% młodzieży uczy się języka hiszpańskiego., podobnie rzecz się ma we Włoszech.

Jest kilka istotnych różnic pomiędzy dialektami hiszpańskiego używanymi w samej Hiszpanii i w hispanojęzycznej Ameryce. Za standard ogólnokrajowy Hiszpanii przyjmowana jest wymowa północnokastylijska (chociaż nie zaleca się użycia słabych zaimków, ani ulegania zjawisku językowemu zwanemu laismo, czyli zamiany rodzajnika le na la).

Hiszpanie osiedlający się na kontynencie amerykańskim przynieśli ze sobą własne regionalizmy. Stąd u różnych narodowości i grup etnicznych można dziś znaleźć różne akcenty. Typowa dla Ameryki Łacińskiej, tak jak i dla Andaluzji, jest wymowa zwana seseo, polegająca na wymowie c (przed e oraz i) oraz z jako s. Otóż fonem /θ/ (przedniojęzykowo-zębowa szczelinowa, zapis w notacji IPA) obecny w europejskim kastylijskim, zanikł w jego amerykańskiej wersji, zastąpiony przez /s/. Na przykład: /θ/ w słowach ciento, caza wymawiane jest jak /s/, tak jak np. w ser, casa.

Tradycyjnie, w hiszpańskim występował fonem /ʎ/ (palatalna lateralna), w piśmie wyrażany przez ll. Zanikł na większości obszarów Ameryki, z wyjątkiem dwujęzycznych obszarów, na których mówi się w keczua lub w innych językach rdzennych Ameryki, posiadających ten fonem w swojej fonetyce. Obecnie zanika także w Hiszpanii, ale podobnie: z wyjątkiem dwujęzycznych obszarów języka katalońskiego lub innych języków, w których obecne jest /ʎ/.

Na większości obszarów fonem ten upodabnia się do /j/. Zjawisko to nazywane jest yeismo. W argentyńskim dialekcie rioplatense /j/ i /ʎ/ są na ogół wymawiane jak /ʒ/ (palatalna dźwięczna szczelinowa), w sposób zbliżony do polskiego ź. Zjawisko to nazywa się žeismo.

Między językiem hiszpańskim używanym w Hiszpanii a jego południowoamerykańskimi dialektami występują też różnice gramatyczne. Najważniejszą jest zakres użycia czasów. W Ameryce Południowej znacznie rzadziej niż w Hiszpanii używa się czasu preterito perfecto, który często zastępowany jest czasem preterito indefinido. Poza tym rozpowszechnione jest też (zwłaszcza w Urugwaju, Argentynie i Chile) użycie (archaicznego w Hiszpanii) zaimka vos na oznaczenie drugiej osoby liczby pojedynczej (i użycie w tej osobie specjalnej nie występującej w odmianie hiszpańskiej końcówki fleksyjnej czasownika) oraz zanik drugiej osoby liczby mnogiej, zastępowanej osobą trzecią (ustedes).

Na ogół sądzi się, że sprawy języka hiszpańskiego są regulowane przez RAE (Real Academia Española). W rzeczywistości trudno jest ustalać kształt języka dekretami, ale RAE, wraz z 21 innymi akademiami językowymi, ma znaczący, zachowawczy wpływ

DIALEKTY

źródło: http://wikipedia.pl